ذرات رس، سیلت، هوموس، کربنات ها و اکسید های آهن بر جذب عناصر سنگین سرب و کادمیم

سرب و کادمیم از جمله فلزات سنگین هستند که به خاطر توانایی بالقوه در آسیب رسانی به سلامت انسان ها و حیوانات در چند دهه اخیر از نظر مسائل زیست محیطی بسیار مورد توجه قرار گرفته و سعی شده از ورود آنها به چرخه محیط زیست تا حد امکان جلوگیری شود. اکسیدها، مواد آلی و میکروارگانیسم ها، کربنات ها، فسفات ها، سولفیدها و نمک های بازی و رس ها از اجزای موثر خاک در جذب عناصر سنگین می باشند. عناصر سنگین بویژه زمانی که پ هاش خاک قلیائی باشد تمایل زیادی به جذب بر روی سیلیکات های لایه ای دارا می باشند. هم دماهای جذب اطلاعات مفیدی را درباره قدرت جذب فلزات در خاک بیان می کنند. مقایسه اثر جاذب های هوموس، رس، سیلت، کربنات ها و اکسید آهن بر جذب عناصر سنگین کادمیم و سرب و تعیین میزان جذب این عناصر و توصیف جذب با مدل های فروندلیچ و لانگمیر از اهداف تحقیق حاضر بوده اند. خاک مورد مطالعه یک خاک آلی احیا شده، با بافت سنگین و دارای افق کلسیک، در اراضی پست جنوب غربی شهرکرد واقع شده است. نوع کانی های ذرات رس، سیلت و شن خاک توسط اشعه ایکس مشخص گردید. ظرفیت تبادل کاتیونی خاک، ذرات شن، سیلت، رس، هوموس و اکسید آهن خاک تعیین گردید. مطالعه جذب سرب و کادمیم برای خاک، کربنات کلسیم، هوموس، اکسید آهن، رس، سیلت و شن انجام شد. مدل های لانگمیر و فروندلیچ بر داده های جذب برازش داده شد و مناسب بودن آن ها در توصیف جذب سرب و کادمیم، بر اساس مقادیر ضریب تعیین (r2)، مورد ارزیابی قرار گرفت. هم دمای فروندلیچ توانمندی بیشتری نسبت به هم دمای لانگمیر در توصیف جذب سرب و کادمیم در خاک مورد مطالعه نشان داد. توصیف جذب کادمیم توسط هم دمای فروندلیچ بهتر از توصیف جذب سرب صورت گرفت. بیشترین مقدار جذب سرب و کادمیم توسط خاک در افق دوم با مقدار کربن آلی، کربنات کلسیم معادل، سیلت و cec حداکثر و کمترین مقدار رس دیده شد. رابطه عکس بین ظرفیت جذب کربنات کلسیم و مقدار آن و وجود چنین رابطه ای بین ظرفیت جذب هوموس و مقدار و cec آن یا بخاطر اینست که این ظرفیت ها بستگی به نوع کربنات کلسیم و نوع هوموس دارند و یا نظر به اینکه برای اندازه گیری این ظرفیت ها، کربنات کلسیم و هوموس از خاک حذف می شوند، اندازه گیری جذب عناصر توسط آن ها با مشکل مواجه می شود. بر خلاف سیلت، مقدار جذب سرب و کادمیم توسط رس، رابطه مستقیم با مقدار و cec این ذره دارد. در خاک مورد مطالعه، جذب سرب و کادمیم توسط کربنات کلسیم و هوموس اغلب بیش از جذب آن ها توسط رس و سیلت بوده است. بر خلاف انتظار، مجموع مقادیر جذب هر یک از عناصر سرب و کادمیم توسط ذرات چهارگانه هوموس، رس، سیلت و کربنات کلسیم اغلب از مقدار جذب هر یک از عناصر مورد اشاره توسط ذرات خاک بیشتر است. این ذرات چهارگانه، سرب را بیشتر از کادمیم جذب کردند. در جذب سرب و کادمیم توسط رس و سیلت، علاوه بر مقدار این ذرات، نوع کانی های تشکیل دهنده آنها و نوع عنصر جذب شونده نیز بر جذب تأثیر گذارند.